Avrupa Gençlik Olimpik Kış Festivali’nin (EYOF) Şubat ayında Erzurum’da düzenlenecek olması ülkemizde kış sporlarına olan ilgi ve merakın artmasını da sağladı. EYOF’ta oynanacak oyunlar arasında yer alan Curling ile ilgili merak edilenleri sizler için derledik.
“Buz satrancı” ismi ile de anılan Curling, farklı disiplinlerin bir sporda buluştuğu; iyi bir strateji, tahmin ve kontrol yeteneği gerektiren bir spor. 4’er kişilik iki takım tarafından oynanan sporda temel amaç taşı hedefin merkezine ulaştırmak.
Oyun Pisti: Rink
42 metre uzunluğunda, 4.3 metre genişliğinde oyun pistine “rink” adı verilir. Her iki ucunda iç içe geçmiş 4 daireden oluşan ve “ev” adı verilen iki alan bulunur. Evin merkezindeki bölge ise “düğme” olarak adlandırılır. Evler önünde yer alan taşın fırlatılmadan önce elden çıkarılması gerektiği çizgi, hog çizgisidir.
Nasıl Oynanır?
Dört kişilik takımdaki bir oyuncu taşı hedefe doğru fırlatır. Bu sırada skip adı verilen kaptan evin başında bekler ve diğer oyunculara atış esnasında sözlü ve görsel olarak yönlendirmede bulunur. İlk üç oyuncu kayalarını fırlatırken, skip oyuncuları yönlendirmek için pistin diğer ucunda bekler.
Diğer iki oyuncu da taşın önündeki buz tabakasını süpürür. İki taraf için de amaç taşlarını merkeze en yakın noktaya getirmektir. Dairelerin dışında kalan taşlara puan verilmez.
Bir maç on adet oyun “son”undan oluşur. Her oyun, iki takımın da 16 kez atış yapması ile sonlanır. 10 oyun sonunda eşitlik olması durumunda “tie break” adı verilen uzatma eli oynanır. Bu uzatma elinde de beraberlik bozulmazsa bir takım kazanana dek son oynanmaya devam edilir. Kazanan, tüm sonlar bittiğinde en fazla puana sahip olan takımdır.
İki takım da takım 73 dakika içinde tüm atışlarını tamamlamak zorundadır. Oyun süresince her son’un ardından bir dakika, 5 sonun ardından 5 dakika ve ekstra sonlardan önce 1 dakika ara verilir.
Süpürgenin işlevi nedir?
Herhangi bir taşı yollamadan önce kayanın buza temas eden yüzeyinin ve atıcının çevresinin temiz olması önemlidir. Taş hedefe doğru yol alırken önüne çıkacak en ufak bir pürüz, taşın yön değiştirmesine ve hedefinden şaşmasına yol açar. Aynı zamanda buzun pürüzsüz bir hale gelmesi taşın hızına olumlu yönde etki eder. Bu sebeple atışın ardından “sweeper” olarak adlandırılan iki takım oyuncusu taşın güzergahını fırça ile süpürerek temizler.
Curling’in Ortaya Çıkışı
1530 – 1569 yılları arasında Flaman sanatçı Pieter Bruegel’in resmettiği bazı çizimlerde donmuş göletler üzerinde Curling’e oldukça benzeyen bir oyun oynandığı görülüyor. İlk yazılı kaynak ise 1540 yılında, İskoçya’nın Paisley bölgesinde bir noter olan John McQuhin tarafından yazılmış. Kayıtlara göre ilk maç Paisley Manastır’ında rahip olan John Sclater ile kilise başrahibinin temsilcisi Gavin Hamilton arasında oynanmış.
Curling ilk zamanlarda bir açık hava oyunu olmasına rağmen günümüzde buzun optimum sıcaklık değerlerinde tutulabilmesi için kapalı alanda oynanıyor.
İlk Curling kulüpleri tahmin edilebileceği üzere İskoçya’da ortaya çıkıyor. Daha sonra ise başta Kanada, ABD, İsveç, İsviçre, Norveç ve Yeni Zelanda olmak üzere İskoçların 19. yüzyılda göç ettiği birçok yere yayıldı.
Olimpiyatlarda Curling
Curling ilk kez 1924 Chamonix Kış Olimpiyatları sırasında Oyunlar dışında oynanmış, İsveç ve Fransa’yı mağlup etmeyi başaran Birleşik Krallık, turnuvayı kazanan ülke olmuştu. Ancak 2002’ye kadar 1924’te oynanan Curling turnuvası Olimpiyat Oyunu kapsamına alınmadı. 2002’de alınan bir kararla 1924’te oynanan turnuva Olimpik bir etkinlik olarak kabul edildi.
Curling’in o tarihten sonra Olimpiyatlara dahil edilmesi Nagano 1998 Kış Olimpiyatları ile gerçekleşti. Nagano Kış Olimpiyat Oyunları’nda Kanada, kadınlarda Danimarka’yı mağlup ederek altın madalya kazandı. Erkeklerde ise İsviçre, Kanada’yı mağlup ederek altın madalyayı kazanan ülke oldu.
Türkiye'de Curling
Curling, ülkemizde ilk olarak Buz Pateni Federasyonu bünyesinde faaliyete başlasa da şu anda ayrı bir federasyonu bulunuyor ve gelişimini hızla sürdürüyor. Son dönemde katılınan turnuvalardan başarı ile dönülmesi de bunu kanıtlıyor. Curling sporu için Erzurum'da Curling Arena adıyla bir tesisimiz de bulunuyor.
EYOF’ta Türk Curling Takımı
Bu yıl etkinliğin Erzurum’da düzenlenecek olması ve yıllar içinde Türkiye’nin Curling’deki deneyiminin artması, bu yılki EYOF’ta iyi sonuçlar alacağımız yönündeki umutlarımızı artırıyor. EYOF’ta yarışacak sporcularımızın da içinde yer aldığı Curling milli takımımızın geçtiğimiz ay düzenlenen Dünya Gençler(B) Curling Şampiyonası’nda kadın ve erkeklerde dünya ikincisi olması bu yöndeki ümitleri daha da kuvvetlendiriyor.
EYOF’ta yarışacak milli takımımız kızlarda Hilal Nevruz, Kader Macit, Mihriban Polat, Neriman Polat ve Zeynep Öztemir; erkeklerde ise Oğuzhan Karakurt, Muhammet Haydar Demirel, Ahmet Alperen Tunga, İshak Özsubaşı ve Batuhan Buğra Kaygusuz’dan oluşuyor.
En İyi Curling Takımları
Dünya Curling Federasyonu’nun listesine göre erkeklerde Kanada, İsveç, Norveç, İskoçya/Birleşik Krallık ve ABD; kadınlarda ise İsviçre, Kanada, İskoçya/Birleşik Krallık, Rusya ve İsveç ilk 5 sırada yer alıyor. Türkiye aynı listede kadınlarda 19. erkeklerde ise 22. sırada bulunuyor. Son olarak 2014 Sochi’de düzenlenen Kış Olimpiyatları’nda Kanada hem erkekler hem kadınlarda altın madalya kazanmayı başarmıştı.
Curling Taşı
Yaklaşık 19 kg ağırlığında olan Curling taşlarının üzerinde çizgi ihlallerini tespit eden reseptörler yer alıyor. Üzerlerinde bulunan taşıma sapı taşı tutmaya ve yönünü belirlemeye yarıyor. Curling taşlarının nasıl yapıldığını merak edenler aşağıdaki videoyu izleyebilir.